T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/8053
K. 2009/14695
T. 22.7.2009
• EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ ( Davacının Payının Tahsilini Talep Ettiği/Dilekçede Gösterilen Değerin Tahmini ve Harca Esas Olmak Üzere Gösterildiği – Davacının Bu Değerle Bağlı Olmadığı/Harç Tamamlandığında Çoğuna Hükmedilebileceği )
• NİSPİ PEŞİN HARCIN TAMAMLANMASI ( Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Gereği Davacının Payının Tahsilini Talep Ettiği – Dava Dilekçesinde Gösterilen Değerin Tahmini Olduğu/Harç Tamamlandığında Çoğuna Hükmedilebileceği )
• İSTEĞİ AŞAN HÜKÜM ( Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Gereği Davacının Payının Tahsilini Talep Ettiği – Harç Tamamlandığında Dilekçede Talep Edilenden Çoğuna Hükmedilebileceği/İsteği Aşan Hüküm Olarak Değerlendirilmeyeceği )
• DAVA DİLEKÇESİNDE GÖSTERİLEN DEĞER ( Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Gereği Davacının Payının Tahsilini Talep Ettiği – Harç Tamamlandığında Dilekçede Talep Edilenden Çoğuna Hükmedilebileceği/İsteği Aşan Hüküm Olarak Değerlendirilmeyeceği )
492/m.30
4721/m.236
ÖZET : Davacı, davalı ile aralarında geçerli olan edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi ile tasfiye sonucu hissesine düşecek miktarın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir. Dava dilekçesinde gösterilen değer tahmini ve harca esas olmak üzere gösterilmiş olup, davacı gösterdiği bu değerle bağlı sayılamaz. Noksan tespit edilen değerler hakkında nispi peşin harç noksanlığının tamamlanmış olması koşuluyla, hakim de, dava dilekçesinde gösterilen tahmini değerle bağlı olmayıp, daha çoğuna karar verebilir. Bu husus isteği aşan hüküm kapsamında değerlendirilmemelidir.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, davalının temyiz itirazları yersizdir.
2- Davacı, davalı ile aralarında geçerli olan edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi ile tasfiye sonucu hissesine düşecek miktarın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiş, dava dilekçesinde “harca esas” olmak üzere 10.000 YTL. değer göstermiştir.
Edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesinde, malların sürüm değeri esas alınır. (TMK. md. 232 ), Mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan edinilmiş mallar, tasfiye anındaki değerleriyle hesaba katılırlar. (TMK. md. 235/1 )Edinilmiş mallara hesapta eklenecek olanların değeri, malın devredildiği tarih esas alınarak hesaplanır (TMK. md. 231/2 )Her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. (TMK. md. 236/1 )Artık değer, eklemeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden, bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. (TMK. md. 231 )Açıklanan yasal düzenlemelere göre; tasfiyede; mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan edinilmiş mallar tasfiye anındaki sürüm değerleriyle, hesapta eklenecek olan mallar ise devredildiği tarihteki değerleriyle hesaba dahil edileceklerine göre Türk Medeni Kanununun 231. maddesinde gösterilen şekilde yapılacak hesap sonucu ortaya çıkacak artık değer ve bu değer üzerindeki davacı eşin hakkının (TMK. md. 236/1 ), başka bir ifade ile davacının katılma alacağının miktarının başlangıçta bilinmesi ve tayin edilmesi mümkün değildir. Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçesinde değer gösterilmesi mecburidir. (Harçlar K. md. 16/1 )Değer tayini mümkün değil ise, somut davada olduğu gibi yasada gösterilen usul çerçevesinde yapılacak hesap sonucu değer belirlenecek ise, dava dilekçesinde gösterilen değer tahmini ve harca esas olmak üzere gösterilmiş olup, davacı gösterdiği bu değerle bağlı sayılamaz. Noksan tespit edilen değerler hakkında Harçlar Kanununun 30. maddesi uygulanarak (Harçlar K. md.16/2 )nispi peşin harç noksanlığının tamamlanmış olması koşuluyla, hakim de, dava dilekçesinde gösterilen tahmini değerle bağlı olmayıp, daha çoğuna karar verebilir. Böyle bir karar, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 74. maddesinde yer alan “isteği aşan hüküm” niteliğinde sayılamaz. Davacı, yargılama sırasında belirlenen katılma alacağının üzerinden peşin nispi harç noksanlığını tamamladığına göre, belirlenen katılma alacağının hüküm altına alınması gerekirken, istekle bağlı kalındığından söz edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda 2. bentte gösterilen sebeple BOZULMASINA; davalının temyiz itirazlarının yukarıda 1. bentte gösterilen sebeple REDDİNE, aşağıda yazılı harcın davalıya yükletilmesine, peşin harcın mahsubuna, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, iş bu kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22.07.2009 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.