T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2013/5421
K. 2013/13789
T. 11.4.2013
• ÇEKLERİN BANKAYA YASAL SÜRESİ İÇİNDE İBRAZ EDİLDİĞİNE DAİR ŞERH BULUNMADIĞI ( Alacaklının Takip Borçlusuna Karşı Müracaat Hakkını Kaybettiği – Belgeler Adi Havale Niteliğinde Olup Borç İkrarını İçermediğinden Kambiyo Takibi Yapılamayacağı )
• ÇEKLER HAKKINDA VERİLEN İHTİYATİ HACİZ KARARI ( İbraz Yerine Geçmeyeceği – Çeklerin Muhatap Bankaya Yasal Süresi İçerisinde İbraz Edildiğine Dair Bankaca Çek Üzerine Yazılmış Şerh Bulunmadığından Çeklerle İlgili Takibin Re’sen İptali Gerektiği )
• TAKİBİN RE’SEN İPTALİ ( Bankaya Süresinde İbraz Edildiğine Dair Şerh Bulunmadığından Kambiyo Takibi Yapılamayacağı – Bu Husus Kamu Düzenine İlişkin Olduğundan Mahkemece Re’sen Gözetileceği )
• ÇEK ÜZERİNE SÜRESİNDE İBRAZ EDİLDİĞİNE DAİR ŞERH BULUNMAMASI ( Bankaya Yasal Süresi İçerisinde İbraz Edildiğine Dair Bankaca Yazılmış Şerh Bulunmadığı – Kambiyo Takibi Yapılamayacağı )
6762/m.708, 720
2004/m.170/a
6100/m.297
ÖZET : Çeklerin muhatap bankaya yasal süresi içerisinde ibraz edildiğine dair bankaca çek üzerine yazılmış şerh bulunmadığı, dolayısıyla bu çeklerin süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediği anlaşıldığından alacaklı, takip borçlusuna karşı müracaat hakkını kaybeder. Dayanak belgeler adi havale niteliğinde olup, borç ikrarını içermediğinden kambiyo takibi yapılamaz. Çekler hakkında verilen ihtiyati haciz kararı da ibraz yerine geçmez. Bu husus, kamu düzenine ilişkin olup, mahkemece re’sen gözetilmelidir. Takip konusu çekler ile ilgili olarak takibin re’sen iptali gerekir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
KARAR : Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
TTK’nun 708. maddesi uyarınca bir çek, keşide edildiği yerde ödenecekse on gün; keşide edildiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Ödeneceği memleketten başka bir memlekette keşide edilen çek, keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.
T.T.K.’nun 720/2.maddesi gereğince çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edildiği ( ibraz günü de gösterilmek suretiyle ) çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla tespit edilmelidir. Aksi taktirde alacaklı müracaat hakkını kaybeder.
Somut olayda takip konusu 30.06.2012, 31.07.2012 ve 31.08.2012 tarihli çeklerin muhatap bankaya yasal süresi içerisinde ibraz edildiğine dair bankaca çek üzerine yazılmış şerh bulunmadığı, dolayısıyla bu çeklerin süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediği anlaşıldığından alacaklı, TTK’nun 708 ve 720. maddeleri uyarınca takip borçlusuna karşı müracaat hakkını kaybeder. Dayanak belgeler adi havale niteliğinde olup, borç ikrarını içermediğinden kambiyo takibi yapılamaz. Söz konusu çekler hakkında verilen ihtiyati haciz kararı da ibraz yerine geçmez. Bu husus, kamu düzenine ilişkin olup, mahkemece re’sen gözetilmelidir.
O halde mahkemece İİK’nun 170/a maddesi uyarınca, takip konusu 30.06.2012, 31.07.2012 ve 31.08.2012 tarihli çekler ile ilgili olarak takibin re’sen iptali gerekirken, yazılı gerekçe ile talebin tümden reddi isabetsizdir.
Öte yandan HMK’nun 297. maddesinin ( 1 ). fıkrası gereği hükümde “gerekçeli kararın yazıldığı tarihin” yer alması zorunlu olup, kanunun bu emredici hükmüne aykırı davranılması da doğru bulunmamıştır.
SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11.04.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.