T.C.
YARGITAY
3. HUKUK DAİRESİ
E. 2011/10287
K. 2011/17828
T. 16.11.2011
• EDA DAVASI AÇILABİLECEK HALLERDE TESPİT DAVASI AÇILAMAYACAĞI ( Dava Açılmasında Hukuki Yarar Bulunmasının Dava Şartı Olduğu – Tespit Davasının Eda Davasının Öncüsü Olduğu Eda Davasıyla İstenebilecek Şeylerin Tespit Davasına Konu Edilmesinin Yenilik Doğurucu Nitelik Taşımasına Bağlı Olduğu )
• KULLANILAN TAŞINMAZIN NE KADAR OLDUĞUNUN TESPİTİ DAVASI ( Davacıların Tapu Malikinin Açacağı Ecrimisil Davasında veya Kendilerinin Açacağı Menfi Tespit Davasında Kullandıkları Taşınmaz Miktarını İspatlayabilecekleri – Tespit Davası Açmada Hukuki Yarar Bulunmadığı )
4721/m. 683
ÖZET : Bir tespit davasının dinlenebilmesi için öncelikle böyle bir davanın açılmasında davacının hukuki yararının bulunması gerekir. Kural olarak eda davasının açılması gereken hallerde tespit davasının açılmasında hukuki yarar yoktur. Tespit davası eda davasının öncüsü olup kural olarak eda davasıyla birlikte istenebileceklerin tespit davasına konu yapılabilmesi tespit davasının yenilik doğurucu bir nitelik taşıyıp taşımamasına bağlıdır.
DAVA : Dava dilekçesinde işgal edilen alanın tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Dava, tespit istemine ilişkindir.
Davacılar vekili dava dilekçesinde, hazineye ait 9.543 ada 27 parselin bir bölümünün davacıların murislerinin zilyetliğindeyken ölümüyle mirasçıları olan davacılara kaldığını ve kullanmaya devam ettiklerini, bir bölümünün karo ve briket imalatı yapan 3.şahıslara kiraya verildiğini, bir bölümünün üzerinde de evlerinin bulunduğunu, işgal edilen yerin 400-500 m2 olmasına rağmen davalı hazinenin tamamı üzerinden ecri misil istediğini belirterek taşınmaz üzerinde davacıların işgal ettikleri alan yüzölçümünün tespiti isteminde bulunmuşlardır.
Davalı ise işgal edilen miktarın doğru gösterildiğini belirterek reddini istemiştir.
Mahkemece, yapılan keşif neticesinde alınan bilirkişi raporlarıyla davacıların taşınmaz üzerinde işgal ettikleri alanın 583,04 m2 olduğunun tespitine karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Bir tespit davasının dinlenebilmesi için öncelikle böyle bir davanın açılmasında davacının hukuki yararının bulunması gerekir. Kural olarak eda davasının açılması gereken hallerde tespit davasının açılmasında hukuki yarar yoktur. Tespit davası eda davasının öncüsü olup kural olarak eda davasıyla birlikte istenebileceklerin tespit davasına konu yapılabilmesi tespit davasının yenilik doğurucu bir nitelik taşıyıp taşımamasına bağlıdır. ( H.G.K.nun 10.10.1984 gün 696/803 kararı )
Somut olayda davacılar, tapu maliki olan davalı hazinenin açacağı ecrimisil davasında veya davacıların açacağı menfi tespit davasında kullandıkları yeri ispat edebilecekleri halde ayrı bir davayla tespit isteminde bulunmalarında hukuki yarar bulunmamaktadır. Mahkemece dava şartı olan hukuki yararın olmaması sebebiyle davanın reddi gerektiği düşünülmeden istemin bir bölümünün kabulüne karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ : Bu itibarla yukarda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulüyle hükmün H.U.M.K.nun 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde temyiz edene iadesine, 16.11.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.