T.C.
YARGITAY
6. HUKUK DAİRESİ
E. 2013/4885
K. 2013/6439
T. 9.4.2013
• KİRALANANIN TAHLİYESİ VE ECRİMİSİL DAVASI ( Kiralananın Hakim Vasfının ve Niteliğinin Belirlenmesi Gereği – Dava Konusu Taşınmazın 2886 S.K. Kapsamında İhale ile Kiraya Verilmediğinin Gözetileceği/2886 S.K.Uygulama Alanı Bulunmadığı )
• YENİDEN İNŞAA VE İMAR MAKSADIYLA ESASLI TADİLAT ( Kiralananın Tahliyesi ve Ecrimisil Davası – İnşaat ve Esaslı Tadilata İlişkin Belediyeden Onaylı Projenin Getirtilmesi ve Yerinde Uygulanması Gerektiği/Kiralananın Vasfı/Tahliye Davası )
• KİRALANANIN VASFININ VE NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİ ( 2886 S.K. Uygulama Alanı Bulunduğu Durumlarda Gayrimenkul Kiralama Kanunu ve Borçlar Kanunu Hükümlerinin Hükümlerine Bakılmayacağı – Eldeki Davada 2886 S.K. Uygulama Alanı Bulunmadığı )
• KİRA SÖZLEŞMESİNİN NİTELİĞİ ( Restoran Vasıflı Kiralananın Musakkaf mı Yoksa Gayr-i Musakkaf mı Olduğu – Kiralananların 6570 S.K. yada Borçlar Kanunu Kapsamında Kalıp Kalmadığı Hususlarında Denetime Elverişli Bilirkişi Raporu Alınacağı )
• KİRA SÖZLEŞMESİNİN YENİLENMESİ ( Ecrimisil Olarak Alınması Gereken Paranın “Kira Parası” Adı Altında Alınmış veya Ödenmiş Olmasının Taraflar Arasındaki Kira Sözleşmesinin Yenilendiği Anlamına Gelmeyeceği – Yasal Kapsamın Tespiti )
2886/m. 1,75
5393/m. 15/p-3
ÖZET : Dava, tahliye ve ecrimisil istemine ilişkindir. Mahkemece tahliye davasının kabulüne,ecrimisil isteminin reddine karar verilmiştir.Hazine, Vakıflar Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri ve belediyeler 2886 Sayılı Yasa uyarınca kiraya verdikleri taşınmazlarını, kira süresi sonunda, işgal ne kadar süre devam ederse etsin kiralananın 6570 Sayılı Yasaya ya da Borçlar Kanununa tabi olup olmadığına bakılmaksızın her zaman gerek mahkemeden gerekse mülkiye amirinden tahliyesini isteyebilirler ancak dosya arasında mevcut bilgi ve belgelerden dava konusu kiralananın 26.5.1998 tarih ve 202 sayılı belediye encümen kararı ile kiraya verildiği,2886 sayılı yasa gereğince ihale ile kiraya verilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda 2886 sayılı yasanın bu olayda uygulanma olanağı bulunmamaktadır.Dava dilekçesinde dayandığı tahliye sebebini açıkça bildirmemiştir. Ancak davacı vekili 25.11.2009 tarihli dilekçesinde, dava sebebini “…yeniden inşaa veya imar maksadıyla esaslı tadilat olduğunu belirterek bu yerde sosyal tesis,park ve spor alanı,piknik ve dinlenme alanı olarak rekreasyon planları olduğu…” şeklinde açıklamıştır. Dava konusu kiralanan, itiraza uğramayan kira sözleşmelerinde “restorant” ve “fidanlık” olarak gösterilmiştir. Her ne kadar mahkemece mahallinde keşif yapılmış ve bilirkişi raporu alınmış ise de,bilirkişi raporu, kiralananın hakim vasfının ve niteliklerinin belirlenmesinde denetime elverişli bir şekilde hazırlanmamıştır. Mahkemece yerinde uzman bilirkişi ya da bilirkişiler aracılığıyla yeniden keşif yapılarak,her iki kira sözleşmesine konu yerlerin ayrı ayrı tespiti,özellikle niteliği fidanlık olarak yazılmış olan kiralananın ne olarak kullanıldığı,mevcut vasfı,6570 sayılı yasa kapsamında olup olmadığı, restoran vasıflı kiralananın musakkaf mı yoksa gayri musakkaf mı olduğu,her iki kira sözleşmesine göre kiralanan yerlerin birlikte ya da ayrı ayrı kullanılıp kullanılmadıkları,her iki kira sözleşmesine konu kiralananların ayrı ayrı ve bir bütün olarak 6570 sayılı yasa ya da Borçlar Kanunu kapsamında kalıp kalmadıkları,açık ve tereddütten uzak şekilde tespit edilerek denetime elverişli bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Ayrıca,davacı vekilinin dilekçe ile davanın yeniden inşaa ve imar maksadıyla esaslı tadilat olduğuna ilişkin beyanı karşısında bu inşaat ya da esaslı tadilata ilişkin belediyeden onaylı projenin getirtilmemesi ve yerinde uygulanmaması da doğru görülmemiştir.
DAVA : Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tahliye davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : Dava, tahliye ve ecrimisil istemine ilişkindir. Mahkemece tahliye davasının kabulüne,ecrimisil isteminin reddine karar verilmesi üzerine, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili, dava dilekçesinde davacı belediye ile davalı arasında 23/06/2008 tarihinde bir yıl süreli kira akdi düzenlendiğini, kira akdinin 23/06/2009 tarihinde sona erdiğini, davalıya Birecik Noterliğinin 12/05/2009 Tarih ve 3492 yevmiye sayılı ve 12/05/2009 Tarih ve 3494 yevmiye numaralı ihtarnameleri ile 23/06/2009 tarihinden itibaren sözleşmenin yenilenmeyeceği,kiralananın tahliye edilmesi gerektiğinin bildirildiğini ,ancak kiralananın tahliye edilmediğini belirterek kiralananın tahliyesine ve ecrimisil ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili,cevap dilekçesinde davacı belediyenin tahliye talebini dayandırdığı 15/04/2009 tarih ve 30 sayılı meclis kararının iptaline yönelik Şanlıurfa İdare Mahkemesinde açılan davanın sonucunun beklenmesi gerektiğini,taşınmazın 6570 sayılı yasa kapsamında olup 6570 sayılı yasaya göre tahliye talebinin yasal şartları taşımadığı gibi,davalının düzenli olarak kira bedellerini ödemesi nedeniyle ecrimisil istenemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece,kiralananın 2886 sayılı yasanın 75.maddesi gereğince tahliyesine karar verilmiştir.
2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 5737 Sayılı Kanunun 79/c maddesi ile değişik “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75.maddesinin 3 ve 4.fıkrasında; “kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm var ise ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülkiye amirince en geç onbeş gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” hükmü bulunmaktadır. Bu madde önceleri sadece Hazine tarafından bu kanun hükümlerine göre kiraya verilen taşınmazlar hakkında uygulanırken, 13.7.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5393 Sayılı Belediye Kanununun 15/p-3 maddesi hükmüyle belediye taşınmazları 5538 Sayılı Kanunun 26/b maddesi uyarınca İl Özel İdareleri ve son olarak 5737 Sayılı Kanunun 79/c maddesi uyarınca Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait taşınmazlar hakkında da uygulanması öngörülmüştür. Bu madde ile adı geçen kurumlara tahliye konusunda bir ayrıcalık tanınmıştır. Yasal, süre bitiminden itibaren ecrimisil alınacağı hüküm altına aldığından, 2886 Sayılı Yasanın 1.maddesi uyarınca usulüne uygun yeni bir sözleşme yapılmadıkça kiracıyı fuzuli şagil kabul etmek gerekir.
Hazine, Vakıflar Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri ve belediyeler 2886 Sayılı Yasa uyarınca kiraya verdikleri taşınmazlarını, kira süresi sonunda, işgal ne kadar süre devam ederse etsin kiralananın 6570 Sayılı Yasaya ya da Borçlar Kanununa tabi olup olmadığına bakılmaksızın her zaman gerek mahkemeden gerekse mülkiye amirinden tahliyesini isteyebilirler. Ecrimisil olarak alınması gereken paranın “kira parası” adı altında alınmış, veya ödenmiş olması, taraflar arasındaki kira sözleşmesinin yenilendiği anlamına gelmez.
Olayımıza gelince: davacı ile davalı arasında 23.6.2008 başlangıç tarihli ve 1’er yıllık 2 kira sözleşmesi düzenlendiği,bu sözleşmeler ile davalıya Restoran olarak kullanılmak üzere restoran ve fidanlık vasıflı taşınmazların kiralandığı husunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Mahkemece,kiralananın 2886 sayılı yasanın 75.maddesine dayanarak tahliye isteminin kabulüne karar verilmiş ise de,2886 sayılı yasanın 75.maddesine göre tahliyeye karar verilebilmesi için kiralananın 2886 sayılı yasa gereğince ihale ile kiraya verilmesi gerekmektedir. Dairemizin geri çevirme kararı üzerine gönderilen belgeler ile dosya arasında mevcut bilgi ve belgelerden dava konusu kiralananın 26.5.1998 tarih ve 202 sayılı belediye encümen kararı ile kiraya verildiği,2886 sayılı yasa gereğince ihale ile kiraya verilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda 2886 sayılı yasanın bu olayda uygulanma olanağı bulunmamaktadır.
Davacı vekili,dava dilekçesinde dayandığı tahliye sebebini açıkça bildirmemiştir. Ancak davacı vekili 25.11.2009 tarihli dilekçesinde, dava sebebini “…yeniden inşaa veya imar maksadıyla esaslı tadilat olduğunu belirterek bu yerde sosyal tesis,park ve spor alanı,piknik ve dinlenme alanı olarak rekreasyon planları olduğu…” şeklinde açıklamıştır. Dava konusu kiralanan, itiraza uğramayan kira sözleşmelerinde “restorant” ve “fidanlık” olarak gösterilmiştir. Her ne kadar mahkemece mahallinde keşif yapılmış ve bilirkişi raporu alınmış ise de,bilirkişi raporu, kiralananın hakim vasfının ve niteliklerinin belirlenmesinde denetime elverişli bir şekilde hazırlanmamıştır. Mahkemece yerinde uzman bilirkişi ya da bilirkişiler aracılığıyla yeniden keşif yapılarak,her iki kira sözleşmesine konu yerlerin ayrı ayrı tespiti,özellikle niteliği fidanlık olarak yazılmış olan kiralananın ne olarak kullanıldığı,mevcut vasfı,6570 sayılı yasa kapsamında olup olmadığı, restoran vasıflı kiralananın musakkaf mı yoksa gayri musakkaf mı olduğu,her iki kira sözleşmesine göre kiralanan yerlerin birlikte ya da ayrı ayrı kullanılıp kullanılmadıkları,her iki kira sözleşmesine konu kiralananların ayrı ayrı ve bir bütün olarak 6570 sayılı yasa ya da Borçlar Kanunu kapsamında kalıp kalmadıkları,açık ve tereddütten uzak şekilde tespit edilerek denetime elverişli bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Ayrıca,davacı vekilinin 25.11.2009 tarihli dilekçe ile davanın yeniden inşaa ve imar maksadıyla esaslı tadilat olduğuna ilişkin beyanı karşısında bu inşaat ya da esaslı tadilata ilişkin belediyeden onaylı projenin getirtilmemesi ve yerinde uygulanmaması da doğru görülmemiştir.
Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 09.04.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.