T.C.
İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
15. HUKUK DAİRESİ
E. 2017/241
K. 2017/1307
T. 11.10.2017
• FAZLA MESAİ ÜCRETİ ( İşçilik Alacaklarının Tahsili İstemi – Davacının İşyerinde Çalışmış İşyeri Çalışma Koşullarını ve Davacının Çalışma Saatlerini Bilebilecek Durumda Olan Tanıkları Vasıtasıyla Fazla Çalışma Yaptığını İspatladığı/Tanıkların İşyerinde Çay Molası Olduğu Beyanları Üzerinden Ara Dinlenme Süresinin 1,5 Saat Kabul Edilmesi Gerektiği – İstinaf İncelemesinde Alınan Ek Raporda Davacının SGK Kayıtlarına Göre Çalıştığı Dönem Kapsamında Hesaplanan Fazla Mesai Ücret Alacağı Hesabının Doğru Olduğu )
• FAİZ HESABI ( İşçilik Alacaklarının Tahsili İstemi/Fazla Mesai Ücreti – Davacının Dava ve Islah Dilekçesinde Kıdem Tazminatı Dışındaki Alacaklara Temerrüt Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesini Talep Ettiği/Davacının Davadan Önce Davalıları İhtarname İle Temerrüde Düşürdüğü Tarih Göz Önüne Alınarak Kıdem Tazminatı Dışındaki Alacaklara Temerrüt Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gerektiği )
4857/m.41
ÖZET : Dava, işçilik alacaklarının tahsili istemine ilişkindir.
Davacı, işyerinde çalışmış olan işyeri çalışma koşullarını ve davacının çalışma saatlerini bilebilecek durumda olan tanıkları vasıtasıyla işyerinde fazla çalışma yaptığını ispatlamıştır. Ancak tanıkların işyerinde çay molası olduğu beyanları üzerinden ara dinlenme süresinin 1,5 saat kabul edilmesi gerekirken 1 saat olarak hesaplanması isabetsiz olup, istinaf incelemesinde alınan ek raporda davacının SGK kayıtlarına göre çalıştığı dönem kapsamında hesaplanan fazla mesai hesabı doğrudur.
Davacı taraf dava ve ıslah dilekçesinde kıdem tazminatı dışındaki alacaklara temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmesini talep etmiş olup, davacının davadan önce davalıları ihtarname ile temerrüte düşürdüğü tarih göz önüne alınarak kıdem tazminatı dışındaki alacaklara temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir.
DAVA : Karşıyaka 4. İş Mahkemesi’nin 2015/171 Esas – 2016/575 Karar sayılı dosyası Dairemize gönderilmiş olmakla, yapılan inceleme neticesinde;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
KARAR : A- )DAVACININ İSTEMİNİN ÖZETİ;
Davacı vekili vermiş olduğu dava dilekçesi ile özetle; davacının davalılar nezdinde mobilya ustası olarak 13/12/2013 tarihinden hizmet akdinin işverence feshedildiği 19/05/2015 tarihine kadar çalıştığını, davacının işgörme ediminin 13/12/2013-01/09/2014 tarihleri arasında U.O.’a ait işyerinde 01/09/2014-19/05/2015 tarihleri arasında ise, davalı …Fotoğrafçılık Ltd. Şti’ne ait işyerinde çalıştırıldığı, davacıya şirket müdürü tarafından “kapı orada çık git” denmesi üzerine 19/05/2015 tarihinde haklı ve geçerli bir neden bulunmaksızın feshedildiği, ihbar ve kıdem tazminatının ödenmediğini, haftada 45 saati aşan fazla mesai ücretlerinin ödenmediğini, hafta tatillerinde çalışmasına rağmen hafta tatili ücretlerinin de ödenmediğini, davacının işyerinde 16/12/2014 tarihinde iş kazası geçirdiğini ve sağ el üç parmağının kesildiğini, en son net 1.380,00.TL maaş aldığını, her iki işveren arasında organik bağ bulunduğunu, davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarını beyanla 250,00.TL kıdem tazminatı, 150,00.TL ihbar tazminatı, 150,00.TL fazla çalışma ücreti, 150,00.TL ulusal bayram ve genel tatil ücreti, 150,00.TL ücret alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini dava etmiş, 02/12/2016 tarihli dilekçesi ile talebini toplam 11,136,40.TL’ye yükseltmiştir.
B- )DAVALININ CEVABININ ÖZETİ;
Davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacının her iki işveren yanında çalıştığı yönünden iddialarının doğru olmadığını, baştan itibaren U. O. firmasında çalıştığını, davalı U.O.’ın davalı …Fotoğrafçılık Ltd. Şti’ne ait oluşan atölyeyi kiraladığını, davacının … Foroğrafçılık işyerinde çalışmadığını, sebepsiz olarak işe gelmemesi sebebiyle hakkında tutanak düzenlendiğini, davacıya bu konuda ihtar gönderildiğini, davacının işyerinin ve işi kendisinin terk etmesi suretiyle hizmet akdini sona erdirdiğini, yıllık izin ücreti alacağını bulunmadığını, davalı … Fotoğrafçılık Ltd. Şti.’nin bu davada taraf sıfatı bulunmadığını öne sürerek davanın reddini istemiştir.
C- )İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ;
İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde açılan davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiştir.
D- )İSTİNAF NEDENLERİ;
Davacı vekili yasal süre içerisinde vermiş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; davalı işverenlerin 10/06/2015 tarihinde tebliğ edilen İzmir 11. Noterliği’nin 09/06/2015 tarih, 8526 yevmiye numaralı ihtarı ile 12/06/2015 tarihinde temerrüte düştüklerini, bu sebeple kıdem tazminatı dışındaki diğer alacaklara temerrüt tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiğini bildirerek hükmün bu yönüyle düzeltilmesini istemiştir.
Davalılar vekili yasal süre içerisinde vermiş olduğu istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili işverenlerin davacıyı birlikte çalıştırdıkları ve işçilik alacakları bakımından müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarının doğru olmadığını, arada kira ilişkisi bulunduğunu, fazla çalışma saatleri hesaplanırken yıllık azami sınır olan 270 saat fazla çalışma süresinin çok üstünde hesaplama yapıldığını, sadece tanık beyanları gözetilerek hesaplama yapılamayacağını, tanık beyanlarının çelişkili olduğunu, fazla mesai hesabında günlük 30’ar dakikalık çay molalarının çalışma süresinden düşülmediğini, resmi kayıtlarla örtüşmeyen tanık beyanlarına itibar edilemeyeceğini bildirerek usul ve yasaya aykırı olan yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
E- )GEREKÇE;
Davacı 19/05/2015 tarihinde iş akdinin işveren tarafından işyerinden kovulmak suretiyle haksız olarak feshedildiğini iddia etmiş, davalı ise davacının işi kendisine bıraktığını, 22, 23, 25, 26, 27 Mayıs 2015 tarihli devamsızlık tutanakları ile 27/05/2015 tarihli işçinin devamsızlığı ile ilgili mazeretini bildirmesini istediği ihtarnameye delil olarak sunmuştur.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ödenmeyen işçilik alacaklarının varlığı karşısında iş akdinin işçi tarafından eylemli olarak feshedildiği sabittir. İşçi, iş akdini 4857 Sayılı Kanun’un 24/II-e maddesi gereğince haklı sebeple feshetmiş olup, sonradan tutulan devamsızlık tutanaklarına itibar edilemez. Bu yöne dair davalı vekilinin istinaf itirazı yerinde görülmemiştir.
Dosya kapsamındaki Karşıyaka CBS’nın 2015/9229 Sayılı soruşturma dosyasındaki ifadeler ve İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün 26/11/2015 tarihli yazısı gözetildiğinde, davalı U.O.’ın davalı şirketin ortağı ve temsilcisi olduğu anlaşıldığından, davalılar arasındaki organik bağ sebebiyle davaya konu işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaları yerindedir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 28/06/2006 gün ve 2006/9-479 Esas – 2006/484 Karar, 22/10/2008 gün ve 2008/9-641 Esas – 2008/649 Karar, 08/02/2012 gün ve 2012/21-645 Esas – 2012-60 Karar sayılı kararlarında da belirtildiği üzere, iş sözleşmesinin tarafları arasında ücret miktarı hususunda çıkabilecek itilaflarda gerçek ücretin her türlü delille ispatı mümkündür.
Somut olay itibariyle; davacının yaptığı işe, tanık anlatımlarına ve kıdemine uygun olması sebebiyle SGK hizmet cetvelinde görülen ücret yerine gerçek ücretin hesaplamaya esas alınması doğrudur.
Fazla çalışma yaptığını ve genel tatillerde çalıştığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına dair kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil teşkil eder. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yapıldığının ileri sürülmesi mümkün değildir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücret tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ihtirazı kayıt ileri sürülmemiş olması, ödemenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları özellikle işe giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir.
Somut olayda; davacı işyerinde fazla çalışma yaptığını, işyerinde çalışmış olan işyeri çalışma koşullarını ve davacının çalışma saatlerini bilebilecek durumda olan tanıkları vasıtasıyla ispatlamıştır. Fazla çalışmanın haftalık 45 saat üzerinden değerlendirilmesi de yerindedir. Ancak somut olayda; tanık anlatımlarına göre, işyerinde çay molası bulunduğu ifade edildiğinden, dinlenme süresi çay molası da eklenerek 1,5 saat kabul edilmelidir. Yerel mahkemece ara dinlenme süresinin 1 saat olarak hesaplandığı anlaşıldığından bu hususta Dairemizce ek rapor alınmıştır. Ek rapor taraf vekillerine tebliğ edilmiştir. Davacı işçinin hizmet süresi SGK kayıtlarına göre 30/12/2013 – 19/05/2015 tarihleri arasında olup, bu tarih öncesi için ek raporda fazla mesai ücreti hesaplanmaması doğrudur. Bu sebeple davacı vekilinin ek rapora yönelik itirazı yerinde değildir.
Davacı vekilinin istinaf sebebine gelince; davacı taraf dava dilekçesinde ve ıslah dilekçesinde kıdem tazminatı dışındaki alacaklara temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmesini talep etmiş olup, davacının davadan önce davalıları İzmir 11. Noterliği’nin 09/06/2015 tarih, 8526 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile 12/06/2015 tarihinde temerrüte düşürdüğü göz önüne alındığında, kıdem tazminatı dışındaki alacaklara temerrüt tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir.
Açıklanan sebeplerle davacı vekilinin istinaf itirazının kabulüne, davalı vekilinin istinaf itirazının fazla mesai hesabındaki ara dinlenme süresi yönünden kabulüne, diğer tüm istinaf itirazlarının reddine karar verilerek, HMK 353/1-b.2 maddesi gereğince yerel mahkeme kararının kaldırılıp, yeniden esas hakkında ek bilirkişi raporu da gözetilerek karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
SONUÇ : 1- ) Davacı vekilinin istinaf itirazının kabulüne,
2- ) Davalı vekilinin istinaf itirazının fazla mesai hesabındaki ara dinlenme süresi yönünden kabulüne, diğer tüm istinaf itirazlarının reddine,
3- ) Karşıyaka 4. İş Mahkemesi’nin 30/12/2016 tarih ve 2015/171 Esas – 2016/575 Karar sayılı kararının HMK 353/1-b.2 maddesi gereğince, ek bilirkişi raporu da gözetilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere kaldırılmasına,
4- ) Davanın kısmen kabulü ile;
a- ) 2.742,77-TL brüt kıdem tazminatının 19/05/2015 fesih tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte,
b- ) 5.275,20-TL brüt fazla çalışma ücreti alacağından TBK 51 ve 52 maddeleri uyarınca taktiren %30 oranında hakkaniyet indirimi yapılarak verilen 3.692,64-TL brüt fazla çalışma ücretinin temerrüt tarihi olan 12/06/2015 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte,
c- ) 521,93-TL brüt genel tatil ücreti alacağından TBK 51 ve 52 maddeleri uyarınca taktiren %30 oranında hakkaniyet indirimi yapılarak belirlenen 365,30-TL brüt genel tatil ücretinin temerrüt tarihi olan 12/06/2015 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte,
d- ) 292,46-TL brüt yıllık izin ücreti alacağının temerrüt tarihi olan 12/06/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacı yararına davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
e- ) Davacının ihbar tazminatı istemi ile fazlaya dair diğer istemlerinin reddine,
5- ) Alınması gereken 484,53-TL karar ve ilam harcından, davacıdan peşin olarak alınan 27,70-TL ve 175,67-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 203,37-TL’nin mahsubu ile bakiye 281,16-TL’nin davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
6- ) a ) Davacı tarafça ödenmiş olan 27,70-TL peşin harç ve 175,67-TL ıslah harcı olmak üzere toplam 203,37-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
b- ) Davacı tarafça yapılan 27,70-TL başvurma harcı, 160,00-TL posta ve tebligat masrafı, 40,00-TL tanıklık ücreti, 300,00-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 527,70-TL yargılama giderinin kabul-red oranına göre 336,11-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyenin davacı üzerinde bırakılmasına,
c- ) Davalı tarafından yapılan 83,00-TL posta ve tebligat masrafı ve 40,00-TL tanıklık ücreti olmak üzere toplam 123,00-TL yargılama giderinin kabul-red oranına göre 44,66-TL’sinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiyenin davalı üzerinde bırakılmasına,
7- ) a ) AAÜT’ne göre hesaplanan 1.980,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren davacıya verilmesine,
b- ) AAÜT’ne göre hesaplanan 1.980,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren davalıya verilmesine,
8- ) İstinaf yargılamasında taraflarca peşin yatırılan istinaf karar harçlarının talep halinde yatıranlara iadesine,
9- ) a ) İstinaf yargılamasında davacı tarafça yapılan 85,70-TL istinaf yoluna başvurma harcı ve 11,00-TL tebligat gideri olmak üzere toplam 96,70-TL yargılama giderinin 1/2’si 48,35-TL’nin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, bakiyenin üzerinde bırakılmasına,
b- ) İstinaf yargılamasında davalı tarafça yapılan 85,70-TL istinaf yoluna başvurma harcı, 22,00-TL tebligat gideri ve 17,00-TL dosya gönderme masrafı olmak üzere toplam 124,70-TL yargılama giderinin 1/2’si 62,35-TL’nin davacıdan alınıp davalıya verilmesine, bakiyenin üzerinde bırakılmasına,
10- İstinaf yargılamasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
11- Artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda 01/12/2016 tarih 6763 Sayılı Kanun’un 5. maddesiyle değişik 5521 Sayılı yasasının 8/3 maddesi gereğince, miktar itibariyle kesin olmak üzere, 11.10.2017 günü oybirliği ile karar verildi.